Press "Enter" to skip to content

Jak rozpoznać i leczyć zwyrodnienie stawów kolanowych?

Choć gonartroza najczęściej dotyka otyłe kobiety powyżej 50. roku życia, chore kolana mogą dokuczać każdemu, także mężczyznom i młodszym osobom. Niestety, wczesne rozpoznanie patologicznych zmian zachodzących w stawie kolanowym jest trudne ze względu na brak uciążliwych dolegliwości. Zwykle do lekarza trafiają dopiero zaawansowane przypadki zwyrodnienia, w których uszkodzone kolano powoduje ból i znacznie utrudnia poruszanie. Sprawdźmy więc, skąd bierze się zwyrodnienie stawów kolanowych i jak przebiega leczenie tego schorzenia?

Czynniki przyspieszające zwyrodnienie stawu kolanowego

Zmiany zwyrodnieniowe polegają na stopniowym niszczeniu chrząstki stawowej – to proces powolny i z początku niezauważalny, a zarazem niemożliwy do całkowitego zahamowania. Dawniej uważano, że choroba zwyrodnieniowa stawów dotyczy wyłącznie osób w wieku okołoemerytalnym i wynika po prostu z naturalnego starzenia organizmu. Jednak jak wytłumaczyć fakt, że na uszkodzenie chrząstki stawowej cierpi coraz więcej młodych osób, a wielu starszych nie ma żadnych problemów reumatologicznych? Dziś wiadomo już, że zwyrodnienie stawów ma znacznie bardziej złożone przyczyny niż starzenie organizmu. A ponieważ staw kolanowy jest największym stawem w organizmie, a jednocześnie wyjątkowo skomplikowanym i nieustannie eksploatowanym, jego uszkodzenie jest bardzo prawdopodobne. Gonartroza może być skutkiem:

  • długotrwałej pracy fizycznej nadmiernie obciążającej kolana,
  • otyłości,
  • intensywnego uprawiania sportu,
  • urazów (np. uszkodzenia więzadeł),
  • osłabienia mięśni przylegających do kolana,
  • wad anatomicznych kolana (np. szpotawość, koślawość),
  • obciążeń genetycznych,
  • zaburzeń hormonalnych,
  • niedoborów żywieniowych,
  • stanu zapalnego wywołanego zakażeniem bakteriami lub wirusami,
  • innych schorzeń (boreliozy, cukrzycy, chorób tarczycy, reumatyzmu).

Z powyższego wynika, że zwyrodnienie stawów kolanowych nie musi dotyczyć wyłącznie kobiet po 50. roku życia. Owszem, płeć żeńska oraz wiek pomenopauzalny sprzyjają chorobie, jednak styl życia oraz czynniki niezależne od pacjenta (schorzenia, wady wrodzone) predysponują do uszkodzenia chrząstki niezależnie od metryki.

Jak postępuje zwyrodnienie stawów kolanowych?

Przez chrząstkę stawową nie przebiegają naczynia krwionośne ani nerwy, dlatego na początku choroba zwyrodnieniowa nie daje żadnych objawów. Dopiero z czasem chory może zauważyć zesztywnienie kolana następujące po dłuższym czasie w bezruchu (w pozycji leżącej, siedzącej lub stojącej). Szczególny dyskomfort pojawia się podczas klęczenia, przysiadu czy wchodzenia po schodach. Zwyrodnienie stawów kolanowych manifestuje się także słyszalnym trzeszczeniem, któremu może towarzyszyć ból.

Na zaawansowanym etapie choroby dochodzą problemy z ruchomością stawów, wskutek czego pacjent nie jest w stanie wyprostować nogi. Chory zaczyna kuleć, a także doświadcza postępującego pogorszenia sprawności. Zniszczony staw ulega deformacji, co uwidacznia się na zewnątrz w postaci stale „opuchniętego” kolana. W tej fazie chory skarży się na nieustępujący ból, który zwiększa napięcie okolicznych mięśni i tym samym przeszkadza w poruszaniu nogą. Jeśli gonartroza obejmuje staw rzepkowo-udowy dolegliwości bólowe są szczególnie wyczuwalne podczas dotykania rzepki.

Następstwem zmian zwyrodnieniowych jest ścieńczenie warstwy chrząstki stawowej, co prowadzi do odsłonięcia nasady kości i ocierania ich o siebie. Taki stan wywołuje silny ból podczas zginania nogi oraz objawy zapalenia (obrzęk, zaczerwienienie i ocieplenie skóry wokół stawu). U niektórych  pacjentów cierpiących na zwyrodnienie stawów kolanowych może wystąpić torbiel Bakera (widoczna cysta pod kolanem). W ciężkich przypadkach dochodzi do deformacji kończyn dolnych – nogi wyginają się w łuk (tzw. szpotawość kolan) lub tworzą kształt litery X (koślawość).

Zwyrodnienie kolan – leczenie i rehabilitacja

Sposób leczenia gonartrozy zależy od zaawansowania uszkodzenia stawu oraz nasilenia dolegliwości. Na początku lekarz może zalecić jedynie rehabilitację (ćwiczenia ruchowe + zabiegi fizykoterapeutyczne), która przynosi szereg korzyści: łagodzi stan zapalny, przywraca ruchomość stawu, wzmacnia mięśnie kończyn dolnych. Osobom chorym na zwyrodnienie stawów kolanowych pomagają zabiegi z użyciem m.in. niskiej temperatury (krioterapia), pola magnetycznego (magnetoterapia), laseru, fali uderzeniowej ESWT i ultradźwięków. Oprócz tego warto przyjmować suplementy z siarczanem glukozaminy i chondroityną, które spowalniają postęp zmian zwyrodnieniowych.

W razie dużej nadwagi lub otyłości wskazane jest zrzucenie przynajmniej 10 kg masy ciała, aby odciążyć nadwyrężone stawy. W celu zahamowania rozwoju choroby warto wprowadzić do diety produkty bogate w kwasy omega-3 (tłuste ryby morskie, nierafinowane oleje roślinne), antyoksydanty (warzywa  i owoce) oraz witaminę D (gotowane ryby morskie, jaja, mleko i jego przetwory).

U większości chorych na zwyrodnienie stawów kolanowych leczenie obejmuje także kurację zastrzykami z kwasu hialuronowego, która łagodzi stan zapalny i przynosi długotrwałą poprawę stanu zdrowia. Ponadto można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, także w formie maści i żeli. W razie zaostrzenia objawów lekarz może zaproponować bezpośrednie iniekcje sterydowe (tzw. blokada sterydowa). Jeśli wszystkie powyższe sposoby leczenia zawiodą, a choroba doprowadziła do znacznego uszkodzenia stawu, pozostaje zabieg chirurgiczny: oczyszczanie chrząstki metodą artroskopii, a ostatecznie wymiana stawu na sztuczny, tj. endoprotezoplastyka.

[Głosów:75    Średnia:2.4/5]

Be First to Comment

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *