Zrzeszotnienie kości to medyczny termin, który właściwie wyszedł już z użycia. Większość z nas kojarzy to schorzenie pod zupełnie inną nazwą – osteoporoza. Co o tym wiemy? Otóż pacjenci zwykle utożsamiają osteoporozę ze złamaniami kości, często powstałych w błahych okolicznościach. Z kolei według lekarzy jest to proces stopniowego ubytku masy kostnej, związany z wiekiem, zmianami hormonalnymi oraz obniżonym przyswajaniem witaminy D. Oczywiście racja stoi po obu stronach, gdyż jednym ze skutków degeneracji kości są patologiczne złamania, które nierzadko doprowadzają do długotrwałego unieruchomienia pacjenta i pogorszenia jego jakości życia. Z tego wpisu dowiesz się, na czym dokładnie polega ta choroba.
Osteoporoza – podstępny wróg kości
Osteoporoza (zrzeszotnienie) kości polega na postępującym ubytku masy i gęstości szkieletu. Kości osoby cierpiącej na to schorzenie stają się cieńsze i lżejsze, a ich wewnętrzna struktura jest wyraźnie luźniejsza. W rezultacie kość ulega osłabieniu, przez co jest bardziej podatna na pękanie. W zaawansowanym stadium tkanka kostna przypomina sito z dużymi oczkami – stąd nazwa zrzeszotnienie kości (od słowa rzeszoto). W przebiegu choroby najczęściej dochodzi do złamania nadgarstków, a w starszym wieku także dużych kości: udowej, promieniowej, miednicy oraz żeber. Uszkodzeniu ulegają również kręgi kręgosłupa, co prowadzi do zmniejszenia wzrostu chorego oraz znacznego ograniczenia sprawności.
Kto jest narażony na zrzeszotnienie kości?
Choroba zaczyna się dość wcześnie, bo już po 30. roku życia, jednak efekty tego procesu widać dopiero w dojrzałym wieku. Mówi się, że osteoporoza to problem kobiet po menopauzie – w istocie, po 50. roku życia co trzecia pacjentka zgłasza objawy tej choroby. Mężczyźni w tym wieku na ogół zmagają się z prostatą, choć co piąty doświadcza też patologicznego pękania kości. Ryzyko złamań wzrasta wraz z wiekiem ze względu na ubytek hormonów, które chronią przed rozwojem osteoporozy (estrogen u kobiet, testosteron u mężczyzn). Zrzeszotnienie kości u młodszych osób zwykle ma charakter idiopatyczny (czyli nieznany), choć może mieć związek z zaburzeniami gospodarki hormonalnej oraz z upośledzonym działaniem jajników lub jąder.
Występowanie osteoporozy w podeszłym wieku wynika również z pogorszeniem przyswajania wapnia i witaminy D3, czyli głównych składników odpowiedzialnych za mocny i zdrowy kościec. Paradoksalnie, problem patologicznych złamań częściej dotyczy osób szczupłych, których kości mają mniejszą masę niż u osób z nadwagą. Chorobę można również w pewnym stopniu „odziedziczyć” – jeśli ktoś w najbliższej rodzinie cierpi na zrzeszotnienie kości, warto zawczasu zasięgnąć opinii lekarza.
Na zachorowanie duży wpływ ma również tryb życia. Siedząca praca, dieta uboga w wapń, zbyt rzadkie przebywanie na słońcu, picie dużych ilości kawy, palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu – to wszystko pracuje na niekorzyść Twoich kości. Bywa również tak, że osteoporoza jest powikłaniem po innej chorobie. Do wystąpienia patologicznych złamań może przyczynić się zarówno samo schorzenie (RZS, zaburzenia hormonalne, nowotwór), jak i jego leczenie (zwłaszcza lekami immunosupresyjnymi i steroidami).
Jak przejawia się osteoporoza?
Brak typowych dolegliwości do najlepszy dowód na to, jak bardzo podstępną chorobą jest zrzeszotnienie kości – objawy praktycznie nie występują, a więc chorzy nie mają powodu do wykonania badań profilaktycznych. Nieświadomość choroby kończy się wraz z pierwszymi złamaniami, do których często dochodzi w zupełnie niepozornych okolicznościach. W zaawansowanym stadium osteoporozy kości pękają już przy niewielkim upadku czy urazie. Patologiczne złamania mogą poprzedzać bóle kości długich. Widocznym objawem osteoporozy są deformacje sylwetki (obniżenie wzrostu, garb) powstałe wskutek załamań kompresyjnych kręgów.
Rozpoznanie i leczenie zrzeszotnienia kości
Choroba wychodzi na jaw zwykle przy okazji leczenia złamań u pacjentów w wieku dojrzałym lub podeszłym. Zdarza się, że osteoporoza zostaje wykryta przypadkiem w trakcie kuracji hormonalnej, leczenia onkologicznego lub badań wykonywanych przy reumatyzmie. Ponieważ schorzenie ma związek z procesami metabolicznymi zachodzącymi w kościach, niepokojące zmiany można wykryć na podstawie badań krwi i moczu. Jednak w diagnostyce osteoporozy najważniejszą rolę odgrywają badania obrazowe, tj.:
- RTG – pozwala ocenić wygląd i budowę kości oraz zlokalizować złamania (np. kręgosłupa)
- USG – ułatwia wykrycie przyszłych uszkodzeń kośćca
- densytometria – umożliwia precyzyjny pomiar gęstości tkanki kostnej
Leczenie zrzeszotnienia kości sprowadza się do przyjmowania leków hamujących ubytek masy kostnej oraz zmniejszających ryzyko złamań, m.in.: bisfosfonianów, preparatów wapnia oraz witaminy D, kalcytoniny, raloksyfenu, teryparatydu, ranelinianu strontu oraz przeciwciał monoklonalnych. W celu złagodzenia bólu kości lekarz może zalecić ostrożne zabiegi fizjoterapeutyczne, takie jak masaż, kąpiele błotne oraz elektroterapię. Wskazane jest również usprawnianie ciała oraz budowanie mięśni za pomocą odpowiednich ćwiczeń (oporowych, izometrycznych) oraz nauki przyjmowania prawidłowej postawy. Pacjenci, u których stwierdzono zrzeszotnienie kości, powinni również stosować odpowiednią dietę z uwzględnieniem produktów bogatych w wapń i witaminę D, tj. ryb morskich, przetworów mlecznych oraz niektórych warzyw (kalarepa, fasola, brokuły). Leczenie objawowe choroby polega na ortopedycznym zaopatrzeniu złamań.
Be First to Comment