Brak jednoznacznej przyczyny jest charakterystyczny dla schorzeń obejmujących stawy, m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów, torbieli Bakera, łuszczycowego zapalenia stawów, dny moczanowej. W tym wpisie zajmiemy się kolejną chorobą o nieznanej etiologii – młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów. Jak sama nazwa wskazuje, schorzenie dotyka młodych ludzi, a konkretnie dzieci i młodzież do 16. roku życia. MIZS zajmuje nie tylko stawy, ale również inne narządy wewnętrzne, w związku z czym czasami objawy mogą skierować podejrzenie na zupełnie inną chorobę. Czy można w porę rozpoznać idiopatyczne zapalenie stawów? Jak przebiega to schorzenie i jakie wywołuje powikłania?
Co to jest MIZS?
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów dotyczy wyłącznie dzieci do lat 16, przy czym pierwsze objawy mogą pojawić się zarówno w przedszkolu, jak i dopiero po wkroczeniu w wiek nastoletni. Schorzenie ma podłoże autoimmunologiczne (podobnie jak RZS i inne choroby stawów) – co oznacza, że prowodyrem niekorzystnych zmian w strukturze stawów jest układ odpornościowy, który traktuje zdrowe komórki jak czynniki chorobotwórcze wymagające zniszczenia. Co wywołuje błędną reakcję układu odpornościowego? Nie wiadomo, stąd przymiotnik „idiopatyczne” w nazwie – za pomocą tego terminu medycyna opisuje niejasne lub nie do końca poznane podłoże choroby.
W zależności od liczby zajętych stawów i objawów towarzyszących, wyróżniamy następujące rodzaje młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów:
- MIZS nielicznostawowe(co drugi przypadek MIZS): przez pierwsze pół roku od zachorowania stan zapalny obejmuje najwyżej 4 stawy
- MIZS wielostawowe (najczęściej u dziewczynek): w ciągu pierwszych sześciu miesięcy stan zapalny rozwija się w co najmniej 5 stawach – zazwyczaj w niewielkich stawach dłoni i stóp, ale także stawie kolanowym, barkowym, biodrowym; zmiany występują symetrycznie i mogą obejmować również szyję, szczękę, a nawet oczy
- MIZS uogólnione (rzadki przypadek): oprócz zapalenia stawów chorobie towarzyszą objawy ogólne takie jak gorączka, różowa wysypka, powiększenie węzłów chłonnych, bóle mięśni, powiększenie wątroby i śledziony; stan zapalny może obejmować także narządy wewnętrzne (osierdzie, opłucna)
- zapalenie stawów z zapaleniem przyczepów ścięgnistych (najczęściej chłopcy po 6 r.ż.): obejmuje duże stawy kończyn dolnych oraz miejsca przyczepu ścięgien do kości; choroba prowadzi także do ostrego zapalenia błony naczyniowej oka, zapalenia jelit, sztywności i bólu odcinka krzyżowego kręgosłupa
- młodzieńcze łuszczycowe zapalenie stawów: współistnieje z chorobą skóry (łuszczycą), objawia się m.in. obrzękami palców i wżerami na paznokciach
Jeśli nie można z całą pewnością potwierdzić jednej z wyżej wymienionych jednostek chorobowych, objawy można zdiagnozować jako niezróżnicowane młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów.
Objawy idiopatycznego zapalenia stawów
Schorzenie wywołuje podobne symptomy jak inne choroby stawów, a więc: ból, obrzęk i ograniczenie sprawności zajętych stawów. W zależności od postaci MIZS dolegliwości mogą występować w obrębie jednego, dwóch, trzech, czterech, pięciu lub większej liczby stawów. Pacjenci skarżą się również na poranne zesztywnienie stawów (znów typowy objaw reumatyczny), które ustępuje w ciągu dnia. Jeśli stan zapalny obejmuje kończyny dolne, można zaobserwować u dziecka nieprawidłowy chód, a nawet utykanie. Poza symptomami ze strony układu ruchu, idiopatyczne zapalenie stawów wywołuje także objawy ogólne: gorączkę, osłabienie, wysypkę.
Jakie powikłania wywołuje MIZS?
Ponieważ choroba dotyka dzieci i młodzież – a więc organizm w trakcie intensywnego wzrostu – może mieć negatywny wpływ na rozwój fizyczny. Stan zapalny stawów może doprowadzić do trwałych deformacji, zaniku mięśni, a także przykurczów mięśniowych ograniczających ruchomość kończyny. W przebiegu MIZS często dochodzi również do zahamowania lub pobudzenia wzrostu kończyny – w efekcie zajęta stanem zapalnym noga może być krótsza lub dłuższa w porównaniu do zdrowej. Kolejnym charakterystycznym powikłaniem schorzenia jest zapalenie gałki ocznej, które może doprowadzić do poważnego uszkodzenia narządu wzroku i w konsekwencji do ślepoty.
Uogólnione idiopatyczne zapalenie stawów atakuje także inne organy, wywołując m.in. zapalenie osierdzia lub zapalenie opłucnej. Przebycie MIZS w dzieciństwie zwiększa ryzyko osteoporozy w późniejszym wieku.
Wczesne zdiagnozowanie i wdrożenie optymalnej terapii (iniekcje sterydowe, leki przeciwzapalne) może doprowadzić do trwałego wycofania choroby. Ważną rolę w leczeniu MIZS odgrywa rehabilitacja, dzięki której można ograniczyć negatywny wpływ stanu zapalnego na rozwój młodego organizmu.
Be First to Comment