Guzkowe zapalenie tętnic – objawy, powikłania i leczenie

Guzkowe zapalenie tętnic to choroba o wielu twarzach. Jest wyjątkowo podstępna – w pierwszym okresie daje głównie wieloznaczne objawy, które można łatwo zlekceważyć albo przypisać innemu schorzeniu. Niestety nieleczona prowadzi do bardzo poważnych powikłań, zagrażających życiu chorego. W dodatku nawet odpowiednio prowadzona terapia nie zapewnia powrotu do zdrowia, można jedynie „wywalczyć” złagodzenie objawów i spowolnienie rozwoju choroby. Jak w porę rozpoznać guzkowe zapalenie tętnic? Jakie mogą wystąpić powikłania i jak wygląda leczenie tego groźnego schorzenia?

Kto może zachorować?

Ta rzadka postać zapalenia tętnic (ok. 5% wszystkich stanów zapalnych naczyń) występuje zazwyczaj u osób w przedziale wiekowym 40-60 lat, przy czym dwa razy częściej chorują mężczyźni. Niemniej schorzenie może zaatakować także o wiele młodsze i starsze osoby, dlatego w razie jakichkolwiek podejrzeń nie wolno sugerować się ograniczeniami wiekowymi. Niestety, dokładna przyczyna guzkowego zapalenia tętnic jest nieznana, dlatego nie istnieją konkretne zalecenia profilaktyczne. Uważa się jednak, że u niektórych osób zachorowanie nastąpiło wskutek wirusowego zapalenie wątroby typu B (WZW B) lub C (WZW C).

Na czym polega ta choroba?

Jak sama nazwa wskazuje, w przebiegu tego schorzenia dochodzi do zapalenia naczyń krwionośnych, a konkretnie średnich i małych tętnic (nie żył, tętniczek czy naczyń włosowatych). Wskutek nieprawidłowego działania układu odpornościowego leukocyty dokonują miejscowych zniszczeń w ścianach naczyń, przyczyniając się do powstania nacieków zapalnych, skrzeplin i martwicy. Uszkodzenia te mogą doprowadzić do poszerzenia lub zwężenia światła tętnic, co z kolei rodzi dalsze komplikacje związane z układem krążenia. Ale na tym nie koniec. Guzkowe zapalenie tętnic może podstępnie zająć również inne układy, w tym: nerki, oczy, płuca, jamę brzuszną, skórę, mięśnie, stawy, nerwy, jądra i najądrza. W rezultacie chory cierpi z powodu licznych i ciężkich objawów, których pierwotna przyczyna jest bardzo trudna do zdiagnozowania.

Guzkowe zapalenie tętnic – objawy i powikłania

W poprzednim akapicie wspomnieliśmy, że choroba obejmuje nie tylko tętnice, ale również inne ważne narządy. Brak charakterystycznych symptomów opóźnia rozpoczęcie właściwej terapii, ponadto początkowe dolegliwości (osłabienie, spadek wagi) można łatwo przeoczyć lub zbagatelizować. Aby usystematyzować objawy  guzkowego zapalenia tętnic, podzieliliśmy je na kategorie:

1. objawy ogólne: zmęczenie, gorączka, utrata wagi, bóle kostno-stawowe, bóle mięśni
2. objawy skórne: plamica uniesiona, siatka sinoczerwonych plam, owrzodzenia, guzy podskórne
3. objawy ze strony układu nerwowego: stany zapalne nerwów, bóle głowy, niedowłady stóp i dłoni, osłabienie czucia, zaburzenia nastroju, upośledzenie odruchów, udar
4. objawy  nerkowe: podwyższone ciśnienie, zmiana koloru moczu, bóle w okolicy lędźwiowej, niewydolność nerek
5. objawy układu pokarmowego: bóle brzucha, nudności, wymioty
6. objawy zajęcia oczu grożące utratą wzroku
7. objawy układu mięśniowo-szkieletowego: bóle mięśni i stawów, obrzęki i zaczerwienienie stawów, zanik mięśni
8. zmiany zapalne płuc
9. zapalenie jąder
10. objawy sercowe:  męczliwość, bóle w klatce piersiowej, zawał serca

Jak widzisz, guzkowe zapalenie tętnic to choroba o wielu obliczach, dlatego warto obserwować swój organizm i w razie wątpliwości konsultować je z lekarzem. Postawa „samo przejdzie” może doprowadzić do zagrożenia życia, gdyż do najpoważniejszych powikłań schorzenia należą udar, niewydolność nerek, zespół „ostrego brzucha” oraz zawał serca.

Jak przebiega leczenie guzkowego zapalenia tętnic?

Niestety choroby nie można całkowicie wyleczyć – można jedynie doprowadzić do czasowej poprawy. Podczas ostrych rzutów może dojść do uszkodzenia ważnych narządów, co często uniemożliwia powrót do dawnej sprawności. W ciężkich przypadkach komplikacje (zawał, „ostry brzuch”) stanowią bezpośrednie zagrożenie życia, wymagające natychmiastowej interwencji. Standardowe leczenie opiera się na stosowaniu dużych dawek kortykosteroidów i leków obniżających odporność (tzw. leki immunosupresyjne). W większości przypadków trzeba również wprowadzić leczenie nadciśnienia. Ponieważ guzkowe zapalenie tętnic  może obejmować różne układy i narządy, wymaga również zaplanowania indywidualnego leczenia objawowego.