Guzki Heberdena i Boucharda to widoczne zmiany w okolicy drobnych stawów dłoni, charakterystyczne dla choroby zwyrodnieniowej stawów. Przyjmują postać narośli kostnych, doprowadzając do zniekształcenia dłoni. Dwukrotnie częściej występują u kobiet, zwykle po 50 roku życia. Co prowadzi do ich powstania i jaki mają wpływ na życie chorego? I, co najważniejsze, czy można się ich pozbyć?
Guzki Heberdena w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów
Zwyrodnienie stawów to choroba przewlekła, która powoduje stopniowe uszkodzenie chrząstki stawowej. Chory skarży się na ból, obrzęki i sztywność stawów, a także postępujące ograniczenie sprawności. Ponieważ zmiany mają charakter przewlekły i nieodwracalny, z czasem mogą doprowadzić do poważnego kalectwa.
Oprócz typowych objawów chorobę zwyrodnieniową można rozpoznać także po zgrubieniach na dłoniach – to właśnie guzki Heberdena i Boucharda (od nazwisk lekarzy, którzy zdiagnozowali je po raz pierwszy). Narośla są zazwyczaj bolesne i utrudniają wykonywanie precyzyjnych czynności (np. zapinanie guzików, szycie, pisanie). Częściej występują guzki Heberdena, które tworzą się wokół stawów międzypaliczkowych dalszych (czyli bliżej koniuszków palców). Guzki Boucharda pojawiają się dwa razy rzadziej, przy czym obejmują stawy międzypaliczkowe bliższe (te na środku palców).
Dokładne przyczyny występowania guzków Heberdena i Boucharda nie są znane, jednak według specjalistów zgrubienia tworzą się wskutek degradacji chrząstki stawowej – jej stopniowego włóknienia i ścierania. W ubytkach chrząstki powstają torbiele i narośla kostne (tzw. osteofity), które uwidaczniają się w postaci zgrubień w okolicy stawu. Za powstawanie guzków Heberdena i Boucharda mogą odpowiadać także obciążenia genetyczne, wady wrodzone układu ruchu, przebyte kontuzje dłoni oraz inne schorzenia reumatyczne (RZS, łuszczycowe zapalenie stawów). Zmiany zwyrodnieniowe stawów dłoni mogą powstać także na skutek długotrwałego wykonywania pracy manualnej (szycie, tkactwo, szydełkowanie, praca na produkcji, zegarmistrzostwo, mechanika samochodowa).
Jak guzki Heberdena wpływają na życie chorego?
Guzki najczęściej powstają na palcu wskazującym prawej dłoni, niemniej zmiany występujące na palcach lewej zwykle są większe i bardziej bolesne. Zgrubienia są dość widoczne i mało estetyczne, co powoduje pogorszenie samopoczucia (zwłaszcza u kobiet, których ten problem dotyczy dwa razy częściej niż mężczyzn). Pacjenci zgłaszają ból palców i dłoni, zazwyczaj bardziej odczuwalny podczas niskich temperatur. Dyskomfort pogłębia również poranna sztywność, która zdecydowania utrudnia poruszanie palcami. Duże guzki Heberdena i Boucharda obniżają sprawność, przez co chory ma problemy z wykonywaniem swojej pracy, a nawet prozaicznych czynności domowych.
Czy można wyleczyć guzki Heberdena i Boucharda?
Niestety, zmiany zwyrodnieniowe na palcach są nieodwracalne. Według opinii niektórych specjalistów można jedynie spowolnić ich powstawanie za pomocą leków zawierających związki chondroityny. Jeśli pacjent skarży się na uciążliwy ból i sztywność, lekarz może zastosować zastrzyki sterydowe, które łagodzą objawy i zmniejszają stan zapalny. Rozległe zniszczenia stawu mogą wymagać endoprotezoplastyki, niemniej to rozwiązanie nie należy do popularnych. Zazwyczaj leczenie guzków Heberdena sprowadza się do prostych zabiegów rehabilitacyjnych (masaże, gimnastyka korekcyjna). Pomaga również fizykoterapia z zastosowaniem lampy Sollux, ultradźwięków oraz okładów z borowiny. Ponadto pacjentom zaleca się unikania przeciążenia stawów palców – wskazane jest ograniczenie prac manualnych i noszenia ciężarów.
Be First to Comment