Reumatoidalne zapalenie stawów to przewlekła choroba o podłożu autoimmunologicznym, która atakuje nie tylko stawy, ale również inne narządy: serce, nerki, płuca, elementy układu nerwowego. Schorzenie powoduje uszkodzenie struktur stawowych, czego konsekwencjami są deformacja stawu oraz ograniczenie jego ruchomości. Zaawansowane RZS prowadzi do niepełnosprawności i może zagrażać życiu w przypadku zajęcia ważnych organów. Niestety, zmiany są nieodwracalne i postępujące, w związku z czym leczenie RZS sprowadza się do łagodzenia objawów i hamowania rozwoju choroby.
Czy RZS można całkowicie wyleczyć?
Jak już wspomnieliśmy, ta choroba stawów zostaje z człowiekiem na całe życie – póki co medycyna nie zna rozwiązania umożliwiającego całkowity powrót do zdrowia. Leczenie RZS opiera się na dobraniu optymalnej farmakologii, jednak równie ważne są zabiegi rehabilitacyjne. Terapia lekami ma na celu złagodzenie bólu i obrzęku stawów do tego stopnia, aby chory mógł prowadzić względnie normalne życie prywatne i zawodowe. Fizjoterapia pomaga przywrócić ruchomość stawów i sprawność, dzięki czemu pacjenci nie muszą do końca rezygnować z aktywności fizycznej. Leczenie dąży również do zahamowania postępu RZS – kwestią priorytetową jest uniknięcie poważnego kalectwa. W przypadku gdy stan zapalny przenosi się również na inne układy (krążenia, oddechowy, nerwowy), konieczne jest wdrożenie dodatkowego leczenia, które będzie zapobiegać uszkodzeniu ważnych narządów. Ze względu na ryzyko zgonu wskutek powikłań, leczenie RZS musi przebiegać kompleksowo, a jego ważną częścią powinna być edukacja pacjentów.
Leczenie objawowe RZS – niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykosteroidy
Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia stawów przebiega dwutorowo. Pierwszą grupę leków stanowią leki uśmierzające ból i łagodzące uciążliwe objawy (poranną sztywność, obrzęki). Należą do nich niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykosteroidy.
Związki z grupy NLPZ podawane są jedynie doraźne, tj. w czasie zaostrzenia objawów choroby – ostrożność jest wskazana ze względu na skutki uboczne obejmujące układ krążenia, żołądek, jelita, nerki, układ nerwowy. Przewlekłe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest niemożliwe ze względu na ryzyko zawału, udaru mózgu, niewydolności nerek, perforacji ściany żołądka i owrzodzeń, depresji.
Objawowe leczenie RZS polega również na przyjmowaniu glikokortykosteroidów – substancji podobnych hormonów produkowanych przez nadnercza, które wykazują silne działanie przeciwzapalne (silniejsze niż NLPZ) oraz immunosupresyjne (osłabiające działanie układu odpornościowego). Leki z tej grupy mogą być podawane doustnie lub w postaci iniekcji dostawowych. Długotrwałe stosowanie niestety wiąże się z poważnymi komplikacjami, takimi jak: podatność kości na złamanie (GKS sprzyjają osteoporozie), nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, spadek odporności, problemy ze wzrokiem (jaskra, zaćma), zachowania depresyjne i psychotyczne. Nagłe odstawienie leków może doprowadzić do wstrząsu, czyli stanu zagrażającemu życiu.
Leki spowalniające postęp RZS
Leczenie RZS nie polega wyłącznie na łagodzeniu objawów – równie ważne jest zahamowanie rozwoju choroby poprzez zastosowanie leków niebiologicznych i biologicznych. Związki z pierwszej grupy spowalniają proces uszkodzenia stawu oraz hamują niekorzystne zmiany prowadzące do niepełnosprawności. Niestety, nawet wcześnie wprowadzona terapia nie chroni przez wózkiem inwalidzkim – choroby wciąż postępuje, choć znacznie wolniej niż w przypadku braku leczenia. Najlepsze rezultaty uzyskuje się wówczas, gdy leki niebiologiczne zostaną podane do 3 miesięcy od postawienia diagnozy. Niemniej na ich działanie trzeba czekać od kilku tygodni do nawet sześciu miesięcy. Ponieważ leki z tej grupy nie uśmierzają bólu, pacjenci muszą jednocześnie przyjmować NLPZ lub GSK.
Nowoczesne leczenie RZS opiera się na lekach biologicznych – związki z tej grupy nie tylko znacznie spowalniają rozwój choroby, ale i łagodzą objawy. Ze względu na podwójne działanie pozwalają ograniczyć dawkę steroidów, które mają fatalny wpływ na organizm. Najlepsze efekty farmakoterapii uzyskuje się poprzez połączenie leków niebiologicznych i biologicznych, które razem bardzo skutecznie ratują stawy przed niszczącym wpływem układu odpornościowego. Leki z tej grupy zapewniają szybką i długotrwałą remisję, dzięki czemu chory może powrócić do normalnego życia. Zapobiegają też dalszym uszkodzeniom i zniekształceniom stawów, co pozwala uniknąć leczenia operacyjnego oraz znacznej niepełnosprawności. Niestety leczenie RZS lekami biologicznymi nie zawsze jest bezpieczne ze względu na możliwe powikłania u pacjentów z gruźlicą, niewydolnością serca, WZW typu B czy stwardnieniem rozsianym.
Be First to Comment