Już Hipokrates doceniał rolę pożywania jako lekarstwa. Ten grecki lekarz, nazywany ten ojcem medycyny, widać zdawał sobie sprawę, że jedzenie może poprawić stan zdrowia i zapobiec chorobie. Niestety współcześni na ogół o tym zapominają – jemy byle jak i w pośpiechu, bez większej refleksji nad wartościami odżywczymi posiłku. Tymczasem racjonalne odżywianie pozwala utrzymać organizm w dobrej kondycji, a także chroni przed poważnymi schorzeniami cywilizacyjnymi, takimi jak: miażdżyca, nadciśnienie, otyłość, cukrzyca, alergia, choroby z autoagresji czy nawet nowotwory. Jak dowodzą badania, pożywienie ma wpływ również na zapalenie stawów – dieta pomaga zmniejszyć stan zapalny, a w konsekwencji złagodzić typowe objawy reumatyczne. Z drugiej strony, istnieją produkty działające prozapalnie, które zdecydowanie nie służą chorym na reumatyzm. Co jeść, a czego unikać przy chorych stawach?
Głodówka na reumatyzm
Na podstawie około osiemdziesięciu lat badań lekarzom udało się ustalić, jak plan odżywiania jest wskazany przy przewlekłym zapaleniu stawów (reumatyzmie). Jak się okazuje, chorym może pomóc… tygodniowa głodówka prowadzona pod okien dietetyka lub lekarza. Podczas zdrowotnego postu należy spożywać głównie wywary z warzyw (marchwi, buraka, selera naciowego, a nawet ziemniaków), napary ziołowe oraz naturalne przyprawy (czosnek, natka pietruszki). Głodówka może mieć zbawienny wpływ na zapalenie stawów – dieta ograniczona do niezbędnego minimum wycisza dolegliwości reumatyczne i obniża stężenie markerów zapalnych (OB, białko CRP) we krwi.
Zapalenie stawów a weganizm
W łagodzeniu bólu i sztywności stawów pomaga również wegański sposób odżywiania, czyli pozbawiony mięsa i produktów odzwierzęcych (np. jaja, sery, masło, bulion mięsny). Jadłospis składający się wyłącznie z warzyw, owoców, ziół i ziaren redukuje poziom substancji stymulujących układ odpornościowy, w tym leukotrienów i cytokin. Tymczasem wiele schorzeń reumatycznych wynika z nadaktywności układu odpornościowego, który inicjuje procesy zapalne i doprowadza do zniszczenia zdrowych tkanek tworzących stawy. Wyciszenie układu odpornościowego uzyskuje się przez stosowanie odpowiednich leków na zapalenie stawów – dieta wegańska może naturalnie wspomagać ten proces.
Dieta śródziemnomorska na bolące stawy
Osoby chore na reumatyzm, które nie chcą rezygnować z produktów odzwierzęcych, powinny wziąć pod uwagę dietę śródziemnomorską. To tradycyjny sposób odżywiania Włochów, Greków i Hiszpanów, w którym dominują nieprzetworzone lokalne produkty, ryby, owoce morza, oliwa z oliwek, warzywa i owoce, aromatyczne zioła. Główne składniki diety śródziemnomorskiej obfitują w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią budulec komórek i chronią przed chorobami. Szczególnie ważne jest przyjmowanie produktów bogatych w kwasy omega-3, które przeciwdziałają stanom zapalnym. Dieta na stawy powinna zawierać również produkty bogate w antyoksydanty, czyli substancje zwalczające wolne rodniki odpowiedzialne za uszkodzenie komórek. Tymczasem śródziemnomorski sposób odżywiania zaleca picie umiarkowanych ilości czerwonego wina, które medycyna docenia właśnie za silne właściwości antyoksydacyjne.
Dieta eliminacyjna dla chorych na stawy
Dieta eliminacyjna może mieć różne oblicza, jednak główne założenie jest proste – należy wykluczyć z jadłospisu potrawy i składniki, które szkodzą organizmowi. U chorych na zapalenie stawów dieta nie powinna zawierać alergenów oraz pożywienia odpowiedzialnego za nietolerancje pokarmowe (nabiał, produkty pszenne zawierające gluten). Dlaczego? Otóż organizm traktuje te składniki jako potencjalnie niebezpieczne – układ odpornościowy usiłuje z nimi walczyć, czym doprowadza do powstania procesów zapalnych. Po dotarciu do jelita alergeny wzmagają reakcję układu odpornościowego i tym samym nasilają objawy zapalenia stawów. Dieta eliminacyjna może więc zapobiegać niepotrzebnemu stymulowaniu makrofagów oraz innych komórek odpowiedzialnych za stan zapalny.
Czego nie jeść przy zapaleniu stawów?
Wiemy już jaka dieta przy zapaleniu stawów jest wskazana – teraz skupmy się na produktach niezalecanych przy reumatyzmie. Przede wszystkim należy wyeliminować z jadłospisu żywność wysoko przetworzoną, która zawiera szkodliwe tłuszcze trans o działaniu prozapalnym. Oznacza to rezygnację ze słodyczy, chipsów, posiłków typu fast food, sklepowych dań gotowych, niektórych przypraw (kostki rosołowe), sosów w proszku, drożdżówek. Należy również ograniczyć czerwone mięso (zwłaszcza smażone i grillowane), a także unikać alkoholu i cukru. Ze względu na możliwość stymulowania stanu zapalnego, warto ograniczyć produkty odpowiedzialne za nietolerancje pokarmowe, tj. nabiał i wyroby z białej mąki. Wskazane jest również wykonanie testów alergicznych i na ich podstawie wykluczyć potencjalnie szkodliwe składniki. Choć u chorych na zapalenie stawów dieta powinna obfitować w warzywa i owoce, jednocześnie odradza się spożywanie warzyw z grupy psiankowatych ze względu na zawartość alkaloidów, które silnie oddziałują na organizm. Zanim jednak na dobre zrezygnujesz z pomidorów, papryki czy bakłażanów, warto najpierw odstawić je na jakiś czas i sprawdzić efekty. Jeśli objawy zapalenia stawów (ból, obrzęki) ulegną zmniejszeniu, po czym nasilą się po ponownym przywróceniu warzyw do diety, warto omówić ten temat z reumatologiem.
Be First to Comment