Witaminy to substancje, jakich organizm potrzebuje aby odpowiednio się rozwijać, rosnąć oraz funkcjonować. Witaminy to kategoria związków nierozerwalnych, jakich organizm ludzki nie może wygenerować albo tylko niewielką liczbę dzięki specjalnej florze w przewodzie pokarmowym, więc muszą one być dostarczone wraz z jedzeniem – w postaci witamin albo prowitamin. Witaminy nie są źródłem siły, ani strukturalnymi elementami tkanek, jednakże są potrzebne do właściwego wzrostu oraz rozwoju organizmu i właściwego przebiegu procesów metabolicznych. Wykonują na ogół rolę katalizatorów biologicznych wchodząc w skład wielu enzymów zapewniając zmiany biochemiczne – bez nich strawienie posiłku trwało by wiele lat (amina konieczna do życia)! Witaminy zyskujemy przede wszystkim z jedzenia. Zdrowa, zbilansowana dieta dostarcza ich we właściwych dawkach. Zastanawiając się nad owym, czy dostarczamy naszemu organizmowi odpowiednie liczby witamin, rozpocznijmy zatem od pytania o nasz jadłospis.
Na co działają witaminy
Zapotrzebowanie na witaminy zależy od płci, wieku, stylu życia, stanu zdrowia i sposobu żywienia. Osoby stosujące dietę bezmięsną, diety eliminacyjne albo pozostałe precyzyjnie ustalone rodzaje odżywiania mogą być wrażliwe na braki pewnych witamin. Identycznie osoby cierpiące na poszczególne dolegliwości. Atleci, osoby prowadzące niezwykle intensywny styl życia, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, osoby w podeszłym wieku – to również grupy o specjalnych potrzebach w obszarze witamin. Poszczególne witaminy nasz organizm może wykonywać sam. Witamina D tworzona jest w skórze pod naciskiem promieni słonecznych i małe liczby witaminy K tworzą bakterie zamieszkujące nasze jelita.
Dlaczego suplementacja jest konieczna?
Czy możliwe jest zaspokojenie potrzeb organizmu na witaminy tylko dietą? Hipotetycznie tak, o ile o tę kurację naprawdę odpowiednio dbamy. Spożywamy artykuły nieprzetworzone, świeże, żywimy się systematycznie oraz pilnujemy porządku posiłków. Jednakże część z nas żyje w pędzie, i to na ogół stanowi najistotniejszą trudność. Pilnowanie prawidłowego jedzenia nie jest łatwe. Trzeba dokładnie zmierzyć oraz obliczyć, ile jakich elementów dajemy sobie wraz z pokarmem. Potem na koniec dnia ustalić, czy wszystkich witamin oraz minerałów zjedliśmy dość dużo. Niewielu z nas ma na to czas. Suplementy są po to, aby wspierały nas w dbaniu o zdrowie. Brak witamin albo składników mineralnych skutkują kiepskim samopoczuciem, lecz również mogą doprowadzać do ciężkich dolegliwości. Należałoby zatem czerpać ze specyfików witaminowych, wybierając je idealnie do potrzeb, stanu zdrowia oraz trybu życia.
Awitaminoza i hiperwitaminoza
Jak wiadomo deficyt którejś z witamin wywołuje hipowitaminozę, i jej brak awitaminozę. Chociażby małe braki doprowadzają do rozmaitego typu schorzeń i podnoszą zagrożenie występowania tzw. dolegliwości metabolicznych, jednak nadmiar wiąże się z symptomami zatrucia.
Witaminy dzielimy na:
- rozpuszczalne w wodzie: B1, B2, PP, B5, B6, H, folacynę, B12, C (przechowywane w organizmie w małym stopniu);
- rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K (potrafią być przechowywane przez organizm, przez co organizm może w większym stopniu tolerować ich regularne braki).
Dolegliwości wywołane brakiem witamin
Poszczególne dolegliwości wywołane brakiem witamin to:
1. Beri-Beri – brak witaminy B1: schorzenia sercowo naczyniowe, zwyrodnienie nerwów, obrzęki. Najdoskonalsze źródła witaminy B1: drożdże, artykuły zbożowe z pełnego ziarna, mięso oraz wędliny, wątroba wieprzowa, groch, fasola.
2. Pelagra – brak witaminy PP: zmiany skórne, schorzenia trawienia, nerwowe oraz psychiczne. Najodpowiedniejsze źródła witaminy PP: artykuły zbożowe z pełnego ziarna, mięso.
3. Anemia złośliwa – brak witaminy B12: zanik błony śluzowej żołądka, schorzenia w układzie nerwowym oraz krwiotwórczym (absencja regeneracji krwinek czerwonych). Najodpowiedniejsze źródła witaminy B12: mięso wołowe, podroby, jajka, ryby, mleko.
4. Szkorbut (gnilec) – brak witaminy C: krwawienia błon śluzowych, schorzenia w budowie oraz regeneracji tkanki łącznej, nieleczenie się ran. Najodpowiedniejsze źródła witaminy C: czarna porzeczka, czerwona oraz zielona papryka, brukselka, szpinak, kalafior, truskawki oraz poziomki, kiwi.
5. “Kurza ślepota” (kiepskie widzenie o zmierzchu) – przyczyną jest brak witaminy A. Najodpowiedniejsze źródła witaminy A: tran, masło, mleko, ser żółty, jajka, podroby
6. Nowotwory – brak witaminy A, C, E i B-karotenu oraz flawonoidów: co roku ok. 25 tys. zgonów w Polsce wywołana jest poprzez nowotwory złośliwe, klasyfikowane do tzw. nowotworów żywieniowo-zależnych.
Funkcje oraz źródła elementów mineralnych
Składniki mineralne to kategoria związków syntetycznych potrzebnych do właściwego rozwoju oraz zachowania zdrowia człowieka, jakie muszą być regularnie zapewniane. Spełniają różne funkcje:
– stanowią surowiec budulcowy kości, zębów, skóry, włosów (Ca, P, Mg, Si, F);
– mają udział w mechanizmach oksydowania, w przemianie białek, tłuszczów oraz cukrów jako złożone enzymów albo ich aktywatory;
– poprawiają stabilność hormonalną organizmu;
– zachowują stabilność kwasowo- zasadową, normują ciśnienie osmotyczne roztworów ustrojowych;
– są składową hemoglobiny, mioglobiny, układów energetycznych (Fe, Cu, Co);
Rozróżniamy:
- Makroskładniki: wapń, fosfor, magnez, potas, sód, chlor, siarkę.
2. Mikroskładniki (pierwiastki śladowe): żelazo, cynk, miedź, mangan, jod, fluor, selen, chrom, molibden, kobalt
Poszczególne dolegliwości wywołane brakiem składników mineralnych: próchnica zębów (fluor, wapń), osteoporoza (wapń, fosfor, cynk, miedź), anemię z braku żelaza, wole endemiczne, niedoczynność tarczycy (jod), dolegliwości nowotworowe (selen, cynk, mangan). Ważnymi źródłami składników mineralnych są: mleko oraz artykuły nabiałowe, sery żółte oraz białe, mięso, ryby, jajka, wątroba, pełnoziarniste artykuły zbożowe, rośliny strączkowe, orzechy, mąka sojowa, kasza jęczmienna, kasza gryczana, czekolada, kakao, rzeżucha, kapusta, pestki dyni, fasola, groch, kukurydza, soczewica, szpinak, kartofle, buraki, marchewkę, banany, morele, brokuły, brukselka, kapusta, awokado, daktyle.
Źródło: http://medycynaplus.pl/
Be First to Comment